بیماری سندرم خلیج فارس

نویسنده: ک.ثامری، دانشجوی بیولوژی دریا

سندرم جنگ خلیج فارس (Persian Gulf Syndrome) که بیماری خلیج فارس هم خوانده می‌شود، یک اختلال مزمن چند علامتی است که کهنه سربازان بازگشته از جنگ و کارگران غیرنظامی در جنگ خلیج فارس را تحت تاثیر قرار داده است.

این سربازان همگی به امید اینکه بتوانند در آینده از خاطرات جنگ برای نوه هایشان صحبتی داشته باشند به خاور میانه آمده بودند؛ اما سندرم یا بهتر بگویم «جادوی سیاه» این امید را از آن ها گرفت.

معرفی رشته ها و گرایش های علوم زیستی دریایی، علوم محیطی دریایی و آبزیان در کنکور کارشناسی ارشد 1398

در آزمون کارشناسی ارشد سال 1398 گرایش ها و رشته های دریایی متنوعی در فهرست کدرشته ها دیده می شوند. در ادامه نگاهی داریم به این رشته و گرایش ه:

تهیه منابع موجود می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

گرایش های رشته زیست شناسی دریا

در آزمون کارشناسی ارشد که به تازگی ثبت نام آن آغاز شده است برای مجموعه زیست شناسی دریا با کدرشته 1216 چهار گرایش زیر برای کنکور توسط سازمان سنجش معرفی شده است.

• جانوران دریا
• آلودگی دریا
• بوم شناسی دریا
• گیاهان دریا

اهمیت ریخت‌ سنجی در تفکیک جمعیت‌ های آبزیان دریایی

تنوع ریخت‌شناختی ممکن است نتیجۀ انعطاف‌پذیری ریختی، سازگاری‌های منطقه‌ای، تغییرات خصوصیات اکولوژیکی، عوامل زیستی یا رابطۀ متقابل هر یک از این فرآیندها باشد. بنابراین، تکامل جمعیت‌ها باعث ایجاد سازگاری آن‌ها به شرایط زیستی در مناطق مختلف شده که این امر، خود می‌تواند دلیل به وجود آمدن اختلافات ریخت‌شناختی و ژنتیکی بین جمعیت‌ها و همچنین بین گونه‌های ماهیان باشد. ویژگی‌های ریختی ماهیان نسبت به تغییرات ناشی از محیط حساسیت بالایی دارند از جمله عوامل تأثیرگذار بر ریخت می‌تواند به نوع بــستر، جـریان آب، پوشش گـیاهی، رقابـت، شـکار و میزان دسترسی به منابع غذایی اشاره کرد (Nicieza, 1995).

آلودگی فلزات سنگین در اکوسیستم های دریایی و اثرات آن بر جانداران دریایی

فلزات سنگین از عوامل آلاینده اصلی برای آبزیان به خصوص ماهی‌ها هستند و از راه‌های مختلفی مانند پساب‌های صنعتی، فاضلاب‌های شهری، کشاورزی و آلودگی هوا (باران) وارد محیط‌های دریایی می‌شوند و می‌توانند بر گونه‌های دریایی در سطوح مختلف زنجیره غذایی پیامدهایی داشته باشند. فلزات سنگین در محیط‌های آبی می‌توانند به صورت کلوئیدی، ذره‌ای (متصل به ذرات آلی و غیرآلی) و یا در فاز محلول (یونی، مولکولی و غیره) وجود داشته باشند (Connell and Miller 1984).

دنیای دریا در قاب تصویر: Nudibranch یا لیسه‌های دریایی؛ خرگوش دریا (Sea Rabbit)

گروهی از شکم پایان دریایی بدون صدف هستند (صدف خود را پس از مرحله لاروی از دست می‌دهند) و در کلاد Nudipleura قرار می‌گیرند.

منبع: لینک

تصاویر بیشتر در ادامه همین مطلب

دغدغه‌های دریایی: فرهنگ طبیعت گردی دریایی

تیم تهیه محتوای سایت زیست شناسی دریا

فرهنگ در محیط دریا مانند آب پیرامون ماهیان است. اگر باشد ماهی براحتی تنفس می کند و وقتی نباشد ماهی جان می دهد...

 

اگر تمیز باشد جانداران در آن می بالند و رشد می کنند و اگر تمیز نباشد پیامدی جز درد و رنج و سرانجامی جز نیستی و نابودی نخواهد داشت...

 

محیط زیست دریایی ایران: رژیم دمایی در دریای خزر Caspian Sea

گردآوری: تیم تهیه محتوای سایت زیست شناسی دریا

چکیده:

رژیم دمایی دریای خزر نسبتا غیرعادی و به طور قابل ملاحظه‌ای در عرض‌های جغرافیایی مختلف، در این حوضه آبی تفاوت می‌کند. از یک سو، در فصل زمستان بین مناطق شمالی با جنوبی اختلاف دمای چشمگیری وجود دارد، و از سوی دیگر در فصل تابستان رژیم دمایی مناطق شمالی و جنوبی هم‌تراز می‌شود.

جزئیات بیشتر در ادامه همین مطلب آمده است.
 

نکات آموزشی زیست شناسی دریا و شیلات: طبقه بندی آبها از نظر شوری

گردآوری: تیم تهیه محتوای سایت زیست شناسی دریا

روش‌های مختلفی برای طبقه‌بندی آب‌ها از نظر درجه شوری در منابع علمی ارائه شده است، که بر اساس غلظت نمک از اصطلاحات مختلفی نیز استفاده می‌کنند. اما به طور عمده آب‌ها را به 4 دسته کلی تقسیم می‌کنند که عبارتند از: آب‌های شیرین (Freshwater) با درجه شوری کمتر از 0.5 ppt، آب‌های لب‌شور یا شورمزه (Brackish water) با درجه شوری بین 0.5 تا 30 ppt، آب‌های شور (Saline water) با درجه شوری بین 30 تا 40 ppt، آب‌های خیلی‌شور (brine water).

در این میان آب‌های لب‌شور خود به چند گروه فرعی تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از: آب‌های الیگوهالین (Oligohaline) با شوری بین 0.5 تا 5 ppt، مزوهالین (Mesohaline) با شوری بین 5 تا 18 ppt، و پلی‌هالین (Polyhaline) با شوری بین 18 تا 30 ppt.

آب دریای خزر از نوع آب‌های لب‌شور محسوب می‌شود. در بخش‌های شمالی دریای خزر شوری بین 5 تا 10 ppt یا میلیگرم بر لیتر است و بنابراین از نوع مزوهالین محسوب می‌شود. هرچند برخی نواحی همچون مجاورت دلتای رود ولگا 2 تا 4 ppt است و از نوع الیگوهالین محسوب می‌شود. آب‌های خزر میانی نیز با شوری متوسط 12.7 از نوع مزوهالین محسوب می‌شوند. خزر جنوبی نیز با دارا بودن شوری متوسط 13 مزوهالین هستند. هرچند در سواحل ایرانی از غرب به شرق شوری اندکی افزایش می‌یابد. بالاترین شوری در دریای خزر در خلیج قره‌بوغاز مشاهده می‌شود که از نوع آب‌های خیلی شور است به طوری که شوری به 350-300 ppt و حتی بیشتر نیز می‌رسد.

از مثال‌های آب‌های پلی‌هالین، دریاچه آرال است که در پی کاهش آب و کوچک شدن مساحت از حالت الیگوهالین به حالت پلی‌هالین تغییر یافته است (ابتدا به 4 دریاچه کوچکتر تقسیم شد که تا سال 2009 دو مورد از آنها به کلی خشک شدند).

برای تهیه درسنامه بوم شناسی دریا (Marine Ecology) به لینک زیر مراجعه کنید:

 

 

این مطلب توسط تیم تهیه محتوای سایت http://marinebiology.blog.ir  تهیه و منتشر شده است. هرگونه استفاده از مطالب سایت http://marinebiology.blog.ir   بدون کسب اجازه و اطلاع مدیریت سایت مجاز نیست.

به بهانه روز ملی خلیج فارس: دانستنی های ویژه از خلیج فارس

برای پاسداری از میراث معنوی و فرهنگی خلیج‌فارس، 10 اردیبهشت هر سال به عنوان روز ملی خلیج‌فارس در تقویم رسمی کشور ما ایران رسمیت یافته است. در این راستا شورای عالی انقلاب فرهنگی در تیر ماه سال ۱۳۸۴ روز ۱۰ اردیبهشت ماه که مصادف با اخراج پرتقالی‌ها از تنگه هرمز است را روز ملی خلیج‌فارس نام نهاد. به همین دلیل برخی از ویژگی های زیستی خلیج فارس در این مطلب بحث خواهد شد و سعی بر این است تا به مرور زمان این مطلب را تکمیل نماییم.

اخبار و تازه های زیست شناسی دریایی: رباتهای زیردریایی هوشمند اکتشافات اعماق آب‌ها را متحول می‌کند

رباتهای زیر دریایی امروز کاربردهای زیادی در زیست شناسی دریایی و علوم دریایی دیگر و به‌ویژه در اکتشافات دریایی دارند. محققان اروپایی به دنبال طراحی این روباتها هستند تا در اکتشافات دریایی تحول بزرگی ایجاد کنند. این طرح «فناوری سونار زیر آب با قابلیت تغییر مقیاس گسترده» نام دارد.

سیستمی که محققان اروپایی این طرح بکار می برند، شامل انبوه روبات های پیچیده مجهز به هیدروفون و حسگر است که زیر آب کار می کنند و می توانند به صورت انبوه مرتبط به هم کار و با فناوری سونار کف دریا را بررسی کنند.

کیسه شنا ماهیان؛ خصوصیات و عملکرد فیزیولوژیک در تنظیم شنای ماهیان

کیسه شنا (Swim Bladder) یک اندام هیدرواستاتیک جهت تنظیم چگالی بدن و حفظ شناوری خنثی ماهی است؛ شناوری خنثی به معنی باقی ماندن در یک عمق مشخص بدون مصرف انرژی است. وظایف کیسه شنا علاوه بر ایجاد تعادل هیدروستاتیک، شامل تولید صوت، کمک به دریافت صوت و در برخی از ماهیان تنفس است. کیسه شنا به عنوان یک اندام کم‌چگال و پر از گاز در اکثر ماهیان استخوانی مشاهده می‌شود؛ البته در ماهیان فاقد کیسه شنا مکانیسم‌های دیگری برای حفظ شناوری توسعه یافته است که عبارتند از (1) استفاده از مقادیر زیادی ترکیبات کم‌چگال در بدن (مانند ذخیره چربی در کبد کوسه‌ماهیان)؛ (2) ایجاد حالت بالارونده به کمک باله‌هایی که از شکل و زاویه مناسب برخوردارند و همچنین قرار دادن سطوح بدن به شکل و زاویه مطلوب (ویژگی دم هتروسرک کوسه)؛ (3) کاهش بافت‌های سنگین مانند استخوان و عضله.

دنیای دریا در قاب تصویر: عقرب ماهی

منبع: لینک

محیط زیست دریایی ایران: ویژگی‌های محیطی و اکولوژیک خلیج فارس

بخش 1: مشخصات جغرافیایی خلیج فارس

خصوصیات ژئومورفولوژیک خلیج فارس آن را تبدیل به یک دریای نیمه‌بسته حاشیه‌ای کرده است که به واسطه تنگه هرمز به طور محدودی با آب‌های دریاهای آزاد ارتباط  دارد. شرایط اقلیمی خلیج فارس موجب آن می شود تا بیلان سالیانة آب در آن منفی باشد. طول خلیج فارس در حدود 990 کیلومتر است و حداکثر پهنای آن در عریض‌ترین قسمت 370 کیلومتر است. عمق متوسط خلیج فارس 36 متر گزارش گردیده است و مساحت تقریبی آن 239،000 کیلومتر مربع برآورد شده است.

دغدغه‌های دریایی: مادر طبیعت

به هر گوشه و کناری از زیست کره که بنگریم اثرات ناشی از فعالیت های بشری را بر آن می توان دید. افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای، تغییر اقلیم و گرمایش جهانی و آلودگی ها در مقیاس های جهانی دستاورد تمدن‌های چند هزار ساله بشر هستند که سیمای زنده کره زمین یا بیوسفر را که قدمتی چند میلیارد ساله دارد، دستخوش تغییر کرده است، آن هم طی چند هزار سال! بدتر آنکه چند صد سال اخیر بسیار فاجعه بارتر بوده است.

شناسایی نوع جدیدی از محیط های طبیعی مصبی در رودخانه مُند- خلیج فارس

 در چارچوب یک طرح پژوهشی با عنوان پایش خط ساحلی خلیج فارس- منطقه ­ی ویژه­ ی اقتصادی پارس شمالی نوع جدیدی از محیط­های طبیعی مصبی شناسایی و معرفی شد و پس از آن در قالب مقاله ای در مجله علمی «Estuarine Coastal and Shelf Science» به چاپ رسید.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، مطالعات انجام شده به توصیف فیزیکی این پدیده نادر مصبی تحت عنوان «مصب لنزی آب شیرین ‏Freshwater Lens Estuary‏» پرداخته است؛ ضمن این که این پدیده نادر برای اولین بار در مصب ‏رود مُند در ساحل شمالی خلیج فارس- استان بوشهر مشاهده و گزارش شد. ‏طبق تعریف،  مصب بخش آخر یک رودخانه منتهی به دریا است که در آن آب شیرین رودخانه با آب شور دریا آمیخته می ­شود و در طول رودخانه تا جایی که اثرات جزر و مد دریا دیده می­ شود، امتداد می ­یابد.

سرآغاز سخن

سال‌ها است که از تاسیس رشته زیست‌شناسی دریا در دانشگاه‌های کشور می‌گذرد، در این سال‌ها افزایش چشمگیری در تعداد دانشگاه‌های پذیرنده دانشجو در این رشته به وجود آمده است. دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی هر ساله دانشجویان زیادی در گرایش‌های مختلف رشته زیست‌شناسی دریا و البته در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری پذیرش می‌کنند. رشته زیست‌شناسی دریا در میان تمامی رشته‌ها و گرایش‌های دیگر حوزه علوم زیستی ویژگی‌های متمایزی دارد که ما را بر آن داشت تا با راه‌اندازی این سایت به‌طور اختصاصی اقدام به انتشار محتوای علمی و ارائه خدمات مختلف آموزشی، پژوهشی و مشاوره‌ای نماییم، تا بدین‌ترتیب مرجعی اختصاصی برای دانشجویان، دانش‌آموختگان و اعضای هیات علمی زیست‌شناسی دریا در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و در گرایش‌های مختلف از جمله بیولوژی جانوران دریا، بوم‌شناسی دریا، آلودگی دریا، زیست‌فناوری دریا و غیره ایجاد گردد که پاسخگوی تمام نیازمندی‌های علمی آنها باشد.